الرئيسية - التفاسير

* تفسير روح البيان في تفسير القرآن/ اسماعيل حقي (ت 1127 هـ) مصنف و مدقق

{ قَالَتْ فَذٰلِكُنَّ ٱلَّذِي لُمْتُنَّنِي فِيهِ وَلَقَدْ رَاوَدتُّهُ عَن نَّفْسِهِ فَٱسَتَعْصَمَ وَلَئِن لَّمْ يَفْعَلْ مَآ آمُرُهُ لَيُسْجَنَنَّ وَلَيَكُوناً مِّن ٱلصَّاغِرِينَ }

{ قالت فذلكن } كن للنسوة واذ ليوسف ولم تقل مع انه حاضر رفعا لمنزلته فى الحسن واسم الاشارة مبتدأ والموصول خبره وهو { الذى لمتننى فيه } فى شأنه فالآن علمتن من هو وما قولكن فينا قال الكاشفى واكنون دانستيدكه حق بطرف من بود قال سعدى
ملامت كن مرا جندانكه خواهى كه نتون شستن از زنكى سياهى   
وقال فى كتاب كلستان يكى را ازملزك عرب حديث ليلى ومجنون بكفتند وشورش حال اوكه با كمال فضل وبلاغت سر در بيابان نهاده است وزمام اختيار ازدست داده بفرمودش تا حاضر آوردند وملامت كردن كرفت كه درشرف نفس انسانى جه خلل ديديكه خوى حيوانى كرفتى وترك عيش آدمى كفتى مجنون بناليد وكفت
ورب صديق لامنى فى ودادها ألم يرها يوما فيوضح لى عذرى كاش كانانكه عيب من جستند رويت اى دلستان بديدندى تابجاى ترنج در نظرت بيخبر دستها بريدندى   
تا حقيقت معنى برصورت دعوى كواهى دادى كه قوله تعالى { فذلك الذى لمتننى فيه } وفى القصيدة البردية
يا لائمى فى الهوى العذرى معذرة منى اليك ولو انصفت لم تلم   
والهوى العذرى عبارة عن الحب الشديد الفرط نسبة الى بنى عذرة بضم العين وسكون الذال المعجة قبيلة فى اليمن مشهورة بالابتلاء بداء العشق وكثير من شبانهم يهلكون بهذا المرض كما يحكى ان واحدا سأل منهم عن سبب انهماكهم فى اودية المحبة والمودة وموجب هلاكهم من شدة المحبة فاجابوا بان فى قلوبنا خفة وفى نسائنا عفة اصمعى كفت وقت ازاوقات دراثناء اسفار بقبيله بنى عذرة نزول كردم ودر وثاقى كه بودم دخترى ديدم درغايت حسن وجمال روزى از سبيل تفرج آز آنجا بيرون آمدم وطوفى ميكردم جوانى را ديدم ضعيف تر از هلالى اين ابيات ميخواند وقطرات عبرات از ديد كان مى راند
فلا عنك لى صبر ولا فيك حيلة ولا منك لى بد ولا منك مهرب فلو كان لى قلبان عشت بواحد وافردت قلبا فى هواك يعذب ولى الف باب قد عرفت طريقه ولكن بلا قلب الى اين اذهب   
از آن جماعت برسيدم كه اين جوان كيست وحال او جيست كفتند او بدان دختركه دران خانه كه تو نزول كرده عاشقست وبا آنكه بنت عم اوست ده سالست تايكديكر را نديده اند اصمعى ميكويدكه بخانه باز كشتم وخال آن جوان با اين دختر تقرير كردم وكفتم شك نيست كه مهمان غريب را درعرب حرمتى هرجه تمامترست التماس آنست كه امروز جمال خود را بدو نمايى دختر صلاح او درين نيست اصمعى كفت بنداشتم كه بخل ميكند ودفع ميدهد كفتم از براى دل مهمان يك دو قدم بردار تا از مشاهده جمال راحتى بايد كفت مرا رحمت وشفقت در حق عم زاده بيش از آنست اميد دارى وليك ميدانم كه مصلحت اودر ديدن من نيست اما جون باور نمى دارى

السابقالتالي
1 2